Tagarchief: De Pen

De Pen | Er zijn belangrijkere dingen dan opportunistisch gemak en een lage prijs

9 januari 2020

Alles moet tegenwoordig zo makkelijk en zo goedkoop mogelijk. Dat stuit me tegen de borst. Want, tegelijkertijd worden er door iedereen wel grote woorden gebruikt om duurzaamheid en circulariteit te promoten. We communiceren elkaar de noodzaak van een gedragsverandering aan. Maar, that’s it. Jammer dus. Veel meer dan dat wordt er helaas niet gedaan. We hebben dan ook nog een hele wereld te winnen en een lange reis te maken.

Overal om ons heen worden er natuurlijke materialen gebruikt, althans, dat denk je. Plaatmateriaal is de norm, en dan met name bepaalde plaatmaterialen die worden verlijmd met stoffen die voor mens en milieu niet al te vriendelijk zijn. Bovendien is de kwaliteit vele malen lager dan het echte werk. Maar ja, alles voor die lage prijs, toch?

Ik vraag me dan ook af: waar is het mis gegaan; waarom hebben natuurlijke materialen zoals hout en hennep, die van nature beter voor het milieu zijn, plaats gemaakt voor deze materialen? Zijn wij als mens zo kritiekloos los van de natuur geslagen, zo gedomesticeerd, dat we het ze het liefst niet meer zien?

Of is het een onbetwistbaar feit dat de branche heeft toegegeven aan deze materialen omdat het makkelijker en goedkoper is, en omdat je hierdoor meer en kostengunstiger kunt produceren. Kan het zijn dat de branche deze materialen te veel heeft gepromoot bij zijn klanten?

Ik vermoed het laatste.

Maar weet u: wij kunnen bepalen wat wel en niet wordt gebruikt; zo simpel kan het zijn!

Als een leverancier niks verkoopt zal die zijn product wijzigen, of ten onder gaan. De kracht zit in het collectief, in het samen ‘Nee’ zeggen. We kunnen andere productiemethoden en materialen eisen van onze producenten. Wij leven immers in soort van symbiose; zonder hen zijn wij er niet en zonder ons zijn zij er niet.

Maar wanneer houdt het op? Wanneer breekt dat moment aan dat de branche hardop zegt dat er belangrijkere en relevantere dingen zijn dan opportunistisch gemak en een lage prijs. Wanneer zegt u tegen uzelf… Ik zet mijn eigen commerciële drang om meer geld te verdienen opzij en laat ik eens een stevig standpunt innemen. Want als wij, als branche collectief met materialen werken die een betere en meer duurzame toekomst waarborgen voor onszelf, maar belangrijker nog, voor de generaties na ons, dan kunnen wij tevreden zijn.

Wij zijn dan tevreden met de wetenschap dat onze keuzes een daadwerkelijke bijdrage leveren. En, dat de wereld is gewonnen.

Victor Metzelaar (24) is ontwerper en meubelmaker bij studio Metzelaar in Amsterdam. In een steeds modernere samenleving probeert hij met zijn ambachtelijke ontwerpen de connectie van mens en natuur te behouden. Geld is niet het allerbelangrijkste.

De Pen | Een duidelijke tweedeling: u bent dus aan zet

Lees het gehele artikel

18 november 2019

Zal de klimaatkwestie ons land net zo kunnen verdelen als de Zwarte Piet-discussie? Het antwoord is ja: er is sprake van een flinke tweedeling. De emotionele speech van Greta Thunberg voor verschillende wereldleiders tijdens een VN-klimaattop zorgde voor een pro-Greta kamp en een anti-Greta kamp.

En terwijl de boeren de deur van het provinciehuis van Groningen bestormden met een trekker vanwege de omstreden stikstofplannen, ontwrichtten guerrilla acties van Extinction Rebellion stukje bij beetje onze hoofdstad. Een ding is zeker; de problemen zijn niet meer te ontkennen, iedereen moet eraan geloven ook binnen onze branche. Het is de hoogste tijd om duurzamer te gaan.

Duurzaamheid is een containerbegrip

Een beter milieu begint bij jezelf? Dat denk ik niet. Je hoeft geen wetenschapper te zijn om te weten dat met meer mensen er ook meer impact is. Natuurlijk moeten we allemaal ons steentje bijdragen om ervoor te zorgen dat de aarde nog miljoenen jaren mee kan. Maar het is ook aan de politici en andere grote bedrijven, die vaak buiten schot blijven, om een verschil te maken. Maar waar begin je? Duurzaamheid blijft een containerbegrip zonder duidelijke afbakening. Want denk zelf maar eens na; Wat is het eerste waar jij aan denkt bij duurzaamheid? Grote kans dat jouw ‘duurzame’ gedachte heel anders is dan die van mij of van een grote multinational of bedrijf.

Van koffiecupjes naar fiets

Die ‘duurzame’ gedachte van een bedrijf is vaak lang niet zo duurzaam als we denken. Dat een koffieproducent nu van haar gerecyclede aluminium koffiecupjes een fiets heeft ontwikkeld mag misschien leuk zijn. Maar had het niet veel leuker geweest als deze milieuvervuilende cupjes er helemaal niet waren geweest? In mei van dit jaar was in het nieuws dat slechts 24 procent van de verkochte cupjes in Nederland wordt gerecycled. Staan we wel stil bij hetgeen we gebruiken of laten we ons verleiden door mooie marketing uitingen?

Op een gouden presenteerblaadje

Dat het lastig kan zijn merk ik zelf ook. Met enige regelmaat geef ik workshops over duurzaamheid in relatie tot materiaal aan interieurprofessionals. Hierbij draait het niet zozeer om uit te leggen wat het perfecte materiaal is om toe te passen in het interieur of wat het minst belastende is – maar om duidelijk te maken hoe complex het eigenlijk is.

Vaak staan er na een brainstorm papieren vol met aantekeningen en termen die draaien om duurzaamheid. Ik daag mensen echter uit om zelf na te denken over een bepaalde impact, bijvoorbeeld op de omgeving of de gezondheid. Soms vinden mensen niet het pasklare antwoord waar ze naar zoeken. Ja, dat is lastig. Want, duurzaamheid komt helaas niet op een zilveren presenteerblaadje of in de vorm van een gouden cupje.

Uzelf bent dus aan zet.

De Pen | Marloes van Heteren – Founding partner bij Studio Solarix

Lees het gehele artikel

8 oktober 2019

Meer disruptiviteit graag

Als eerste dank dat ik voor deze editie van Binnenwerk DE PEN mag schrijven. En, ontzettend leuk dat ik vanuit een andere invalshoek mijn visie mag geven op het vakgebied.

U bent werkzaam in het binnenwerk, ik vooral met de gevels. De buitenkant dus. Maar er zijn verbanden. Want zowel u als ik zullen het er over eens zijn dat we alle technologische ontwikkelingen graag omarmen of zelfs initiëren. Alles nu ten behoeve van een duurzamere samenleving; wie wil dat niet? Maar wél geïntegreerd met design en met als doel het creëren van een prettige en inspirerende leefomgeving.

Disruptiviteit

De bottomline is echter dat ik me afvraag of we de hard benodigde disruptiviteit in de branche naar een hoger niveau kunnen brengen. Dát is het punt dat ik graag wil maken. We zijn met z’n allen te voorzichtig. Ik zie tot mijn spijt dat we nog te veel binnen de bekende kadertjes acteren. Wie heeft nu eens het lef om met volle kracht tegen de stroom in te zwemmen en het traditionele denken te laten voor wat het is? Dit is niet alleen in uw maar in ons aller belang!

Daarom: wat is uw innerlijke drive om er uit te kunnen springen?

De bouw is een beetje een luie wereld; de noodzaak tot vernieuwing is nog niet doorgedrongen tot in alle lagen van de bouw en architectuur. En ik vrees dat dit op korte termijn geen impuls krijgt. Immers, het gaat te goed met Nederland. De economie draait als een tierelier, de tarieven zijn Sky High en iedereen zit in de waan van de dag. We hebben helemaal geen tijd om met filosofische begrippen als visie en missie bezig te zijn en ons tussen de bedrijven door ook nog eens af te vragen of we onze eigen waarden opnieuw moeten definiëren of misschien zelfs de wereld moeten verbeteren.

Waar kiest u voor? Afwachten of actie?

Vanuit dat perspectief bezien is het goed als er weer een economische crisis komt. Ik ben er van overtuigd dat dán de innovatie in de bouw – zowel binnen als buiten – wordt gestimuleerd. Want, er ontstaat weer noodzaak om je te onderscheiden. Iedereen gaat dan ineens weer nadenken wat zijn eigen stip aan de horizon is waarmee de markt kan worden overtuigd. Het is het recept voor veel méér inspirerende vernieuwing.

Maar is het dan nu niet te laat?

De architecten, de ontwerpers en de binnenwerkspecialisten die hier nú wel mee bezig zijn, hoeven zich geen zorgen te maken. Zij zullen degenen zijn die de komende economische crisis juist als eerste overleven. Of sterker nog: ze zullen er geen last van hebben. Simpelweg omdat ze weten hoe ze producten moeten maken die mensen interessant vinden.

Ik probeer met mijn bedrijf vernieuwing te stimuleren.

Wanneer volgt u?

Marloes van Heteren (42) is founding partner bij Studio Solarix, gevestigd in de Impact Hub in Amsterdam. In 2016 won haar bureau de Solar Design Challenge op de Dutch Design Week en in juli 2019 won ze de The Green Quest Engie Award voor de beste technische innovatie. Studio Solarix ontwikkelt gevels die energie opwekken. Gevels van de toekomst wekken zelf stroom op!

De Pen | Médard van Leeuwen

Lees het gehele artikel

23 juli 2019

Ontwerpers zijn de huisartsen van onze ziel

Wat een eer dat ik – als gewezen huisarts en nu werkend als specialist op het gebied van bewustwording – voor deze editie van Binnenwerk een gastcolumn mag schrijven. Met plezier heb ik deze De Pen dan ook opgepakt. Leuk om dit vakgebied te benaderen vanuit een ander perspectief.

De essentie van een goed interieur is de ruimte! Het interieur geeft functie en bestemming aan een ruimte, waar je elkaar kunt ontmoeten en die uitnodigt tot activiteit. Een goed interieur geeft bezieling en zet processen in gang van bewustwording en groei in potentieel. Men voelt zich thuis en op z’n gemak. Contact en werk komen in een natuurlijke flow. Een bezield interieur ondersteunt de manifestatie van ieders potentieel. Interieur ontwerpen met bezieling is een kunst en een kunde.

De gehele schepping, de natuur en ook ons lichaam bestaan uit vijf elementen: aarde, water, vuur, lucht en ether. Natuurlijke elementen, hun onderlinge afstemming en resonantie zijn belangrijk voor de kwaliteit en de werking van het interieur. Niet voor niets vinden wij in onze ‘ontzielde’ wereld een wereldwijde beweging naar natuurlijke kwaliteiten als duurzaam, circulair, transparant, eco- en milieuvriendelijk.

Ik hoop dat ontwerpers zich verbinden met hun eigen innerlijke natuur en vanuit die ruimte bezieling geven aan de wereld door middel van hun instrument: het interieur. Uiteindelijk zou het mooi zijn als het interieur expressie geeft aan het onnoembare. Een interieur heeft altijd een impact op het psychische-, mentale-, emotionele en ook op het lichamelijke welzijn van de gebruiker en het zou mooi zijn als dat er een is van bezieling.

Geen balans
Laatst kwam ik in een winkel en vroeg mij af; hoe kunnen mensen hier de hele dag verblijven en hun werk doen? De ruimte was ongezellig, kil en stond vol met materialen die koud, metaalachtig of van kunststof waren. Er was nauwelijks daglicht, enkel kunstlicht, er klonk een harde muziek en er was geen harmonie kleuren. Verfijning en natuur waren ver te zoeken. Kortom, een onaangename sfeer.

Natuurlijk begrijp ik dat sommige aspecten subjectief zijn maar linksom of rechtsom: het interieur heeft invloed op het welzijn en de gezondheid van de mens. Er is een verband tussen werken of wonen in slecht-ingerichte-ruimtes en het optreden van lichamelijke, psychische ziekten en agressief gedrag. Er ontstaat een dis-ease en men raakt af van zijn innerlijke natuur of ziel.

Ik doe daarom een oproep aan alle interieurbouwers van Nederland. Heb meer aandacht voor de ziel in relatie met de natuur en haar vijf elementen. Breng door middel van de ruimte die je ontwerpt, de mensen (de gebruikers) terug naar hun innerlijke natuur. Juist: u – als ontwerper – bent de huisarts van de ziel!

Médard van Leeuwe (1954) is arts en ingewijd in de tradities van het westen, oosten en sjamanisme. Hij is mesa-drager en schrijver van het boek: ‘Het heilige pad van de leider’. Hij geeft persoonlijke coaching en draagt de training ‘Het Mystieke Hart’ uit.

De Pen | Odette Ex

Lees het gehele artikel

15 mei 2019

Wist u dat we in te vastgeroeste clichés leven? Logisch! We leven immers in een (te) welvarend land. Het gaat ons zo goed waardoor we vergeten echt na te denken. Ik heb in de loop der jaren dan ook enige weerstand opgebouwd tegen te veel vanzelfsprekendheden. Waarom zijn we in ons vak niet wat meer disruptive?

Circulaire economie
Kijk eens wat er gebeurt in het streven naar een meer circulaire economie. Het dwingt ons om anders te denken. De radars gaan weer draaien. Mensen voelen zich betrokken. Maar… hoe kan het dat we jarenlang hebben geaccepteerd dat het ging zoals het ging. We waren dus blijkbaar nog niet in staat om ‘anders’ te gaan denken. Eerst moeten er een crisis zijn, willen we in beweging komen. Kijk maar naar de klimaatdiscussie. Natuurlijk zijn wij in Nederland te laat. Als we met z’n allen eerder bewustzijn hadden toegestaan dan hadden we een groter draagvlak voor deze verandering kunnen creëren. En juist die verandering regenereert vernieuwing.

Een voorbeeld: zeer veel plaatmateriaal wordt verlijmd met schadelijke toxines en formaldehydes. Er is nog zeer weinig bewustzijn dat dit schadelijk is voor onze gezondheid. Nu bestaat er een OSB-plaat-ZERO waarin geen schadelijke stoffen zitten. Waarom konden we dat niet eerder bedenken? Waarom waren we in eerdere jaren helemaal niet bereid om over mogelijke schades na te denken. Puur omdat we gewoontedieren zijn en we vastzitten in ons clichédenken. En dat stopt in dit geval het ontwikkelen van een heldere visie in relatie tot het toepassen van materialen.

Leugens!
We moeten ons dus veel meer kritisch durven afvragen wat ‘waar’ is en wat ‘niet waar’. Omdenken is het credo! We leven te veel in ‘leugens’. En, eerlijk is eerlijk, ook ik betrap mezelf erop dat ik nog te veel in standaarden denk en niet kritisch genoeg ben. Dat neemt niet weg dat ik blij ben dat we nu in staat zijn om een berekening te maken van de milieu-impact van ontworpen meubels. INSIDE-INSIDE noemen we dat. Een tool die we voor ontwerpend Nederland hebben ontwikkeld samen met het NIBE en de Dutch Green Building Councel die de milieu-impact van een interieur zichtbaar maakt. Bovendien daagt deze ontwerpers uit om na te denken hoe ze een interieur samenstellen. Dit zet het vak in beweging.

Verslapping
Verbeteringen zijn dus zeer goed mogelijk. Het is daarom van belang dat we het geconditioneerde denken durven te verlaten. Het interessante is bovendien dat anderen het leuk gaan vinden als je het op die manier aanvliegt. Je ziet vooral dat we als mens dan aanhaken op zoek naar nieuwe inspiratie. We willen geprikkeld en uitgedaagd worden. Daar ligt een verantwoordelijkheid voor ons. Wij – de ontwerpers – moeten onszelf resetten. We ontwerpen nog nu te veel vanuit luxe terwijl je ook zou kunnen ontwerpen vanuit beperkingen en schaarste. Daarvan word je veel creatiever. En jawel… daar is de vernieuwing.

Laten we daarom stoppen met ‘normaal’ doen. Word jezelf. Ga terug naar je eigen hart. Op die plek vind je de informatie en géén clichés. Het eindresultaat? We worden minder lui in ons denken en we ontwikkelen een prachtig laboratorium van mooie nieuwe circulaire producten. Nederland als Living Lab.

‘Ik wil graag De Pen doorgeven aan Medard van Leeuwe van Avani van Leeuwe.’

Odette Ex, eigenaar van Ex Interiors in Nieuwegein.

De Pen | #AllesOpTafel

Lees het gehele artikel

20 februari 2019

Duurzaamheid en circulariteit zijn in de interieurbranche een absolute hype. Iedereen heeft het er over. Het is fantastisch dat deze onderwerpen zo in de spotlight staan. Neem je echter een kijkje achter de schermen dan wordt al snel duidelijk: veel geblaat maar weinig wol. Kennis rond deze onderwerpen is nog beperkt en transparantie over werkelijke resultaten is nauwelijks aanwezig. Het ontbreekt aan feiten, het gevaar van Greenwashing ligt op de loer. De marketingmachines draaien op volle toeren maar wat gebeurt er nou eigenlijk écht in de fabrieken? Dat blijft vaag.

Klanten zijn daarom vaak erg zoekende en raken de weg kwijt in een web van mooie verhalen, ingewikkelde methodes en technische termen. Dat resulteert weer in een wirwar van ambities en eisen in aanbestedingen. Voor leveranciers levert dat soms veel hoofdpijn op en is er veel kunst- en vliegwerk nodig om te voldoen aan al deze vragen en eisen. Ik vraag me regelmatig af: waar zijn we nou helemaal mee bezig? Het kan toch niet de bedoeling zijn om het allemaal zó ingewikkeld en omslachtig te maken.

Volgens mij is het tijd om het anders aan te pakken. Tijd om als leveranciers radicaal transparant – 100% open en eerlijk – te worden. Als we werkelijk toe willen naar een volledig duurzame toekomst, dan moet alles op tafel: de naakte waarheid, de troeven, de beperkingen en de keerzijdes.

Wat gaat goed, wat moet beter, hoe nemen we verantwoordelijkheid, hoe creëren we beweging? Hoe maken we onze producten en onder welke omstandigheden? Welke grondstoffen gebruiken we en waar komt deze vandaan? Wat hebben we allemaal al gedaan en geëxperimenteerd om duurzamer te worden? Wat is er wel gelukt en wat was achteraf toch niet realiseerbaar of minder duurzaam dan gedacht? Maak meetresultaten als LCA’s en EPD’s gewoon voor iedereen zichtbaar op je website.

Alleen dan kunnen opdrachtgevers een écht eerlijke afweging maken. En het mooie is: zo kunnen we als leveranciers van elkaar leren en samen groeien. Want alleen samen kunnen we de wereld werkelijk groen of circulair maken. Alleen samen doorbreken we heersende regels en nutteloze labels. Alleen samen verhogen we de druk op overheidsinstellingen en vervuilende makers. Alleen samen nemen we verantwoordelijkheid en shiften we de status quo.

Als de ambitie echt is om met z’n allen de branche duurzamer te maken werkt, dit veel beter dan de huidige ratrace waarbij de CSO, Chief Storytelling Officer (ja, deze bestaat echt!) belangrijker is geworden dan de CEO.

Ik ga voor #AllesOpTafel. Wie doet er mee?

Ik wil graag interieurarchitecte Odette Ex voordragen om de volgende De Pen te schrijven.

Bert Top, Directeur Drentea Office Furniture

Beeld: Albert Brunsting

De Pen | Erik van Groeningen

Lees het gehele artikel

3 januari 2019

Een goed interieur is geen ‘ideetje’

Je moet er mee bezig zijn en regelmatig tussendoor even proeven. Ik heb het over het bereiden van een ontwerp. Hier een snufje erbij, daar toch maar iets weglaten. Als je er voldoende aandacht aan geeft en als je een beetje geluk hebt, smaakt het uiteindelijk echt voortreffelijk.

Soms zijn er opdrachtgevers die zeggen: ‘Jij hebt vast wel een ideetje’, of erger nog: ‘Jij kunt vast wel even iets leuks bedenken’. Tenenkrommend kan dat zijn. Was het maar zo gemakkelijk. Jarenlange ervaring, kennis, kunde, vakmanschap, professionaliteit, fingerspitzengefühl en uren werk allemaal samengevat in ‘even een ideetje’.

Waarom die kromme tenen? Wel, opdrachtgevers gaan vaak voorbij aan de bereiding van het idee, het ontwerpproces. Dat kost tijd en is niet ‘eventjes’. Op school is het belang van een goed ontwerpproces erin gestampt, maar dat was school. In de praktijk blijkt echter niemand geïnteresseerd in het proces dus hebben we het er niet meer over.

Misschien is het dus logisch dat we het alleen maar over het ‘ideetje’ hebben. Als interieurarchitect besef ik dat door de komst van het internet het ontwerpproces enorm is veranderd. Vroeger werd er driftig geschetst om tot een ontwerp te komen. Tegenwoordig Googelen, plakken, knippen en assembleren we het tot een geheel dat we concept kunnen noemen. Kun je dan nog wel spreken van ontwerpen en heb je voor dat assembleren wel een interieurontwerper nodig?

Gratis ideetjes
Ideeën zijn er genoeg en ik wil het niet hebben over de kwaliteit ervan. Er zijn talloze (goede) platforms als Pinterest, blogs met interieurideeën en diverse woon- en stylingprogramma’s op televisie die er ook nog eens voor zorgen dat het allemaal erg makkelijk lijkt. Daarnaast zijn er nog steeds voldoende branchegenoten die omwille van de handel, ideetjes weggeven. Gratis ideetjes dus, verdisconteerd in de prijs. Doordat het ogenschijnlijk gratis kan, vragen opdrachtgevers steeds vaker meerdere bedrijven om een plannetje te presenteren. Ze willen graag kunnen kiezen, is dan het argument.

Echter, na de presentatie van meerdere plannen blijkt al snel dat er sprake is van een vergelijking van appels en peren, gortepap en champignonsoep, bloemkool en boterhammen. Kiezen is niet makkelijk, zeker niet bij een enorm aanbod. Enkele gesprekken verder komt het besef dat een interieur helemaal geen ideetje kan zijn.

Een interieur blijkt juist een op de ruimte afgestemd complex
samenspel van functionaliteit, techniek, gebruik, effectiviteit, kwaliteit, geld, identiteit, imago en beleving. Ik vertel opdrachtgevers altijd dat ze met de juiste interieuringrediënten lelijke dingen mooi kunnen maken, mensen sneller kunnen genezen, meer kunnen laten genieten en efficiënter kunnen laten functioneren. Met de juiste ingrediënten kunnen we stimuleren en de veiligheid verbeteren, de weg wijzen, het koopgedrag beïnvloeden, imago’s maken en zintuigen prikkelen…. wie wil er dan nog slechts een ‘ideetje’?

Als een opdrachtgever mij om een ideetje vraagt, denk ik tegenwoordig: Ohhhh…. U bedoelt natuurlijk: ‘Zou je speciaal voor ons iets voortreffelijks willen bereiden?’

De Pen wordt doorgegeven aan Bert Top, directeur van Drentea Office Furniture in Emmen.

Erik van Groeningen, Interieurarchitect BNI